Karbonmonoksit Gazı , Etkileri ve Karbonmonoksit Dedektörleri

Karbonmonoksit Nedir ?

Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı, zehirli bir gazdır. Duvarlardan bile sızabilir. Vücuda solunum yolu ile girer. Karbon monoksit vücutta parçalanmaz, solunum yoluyla dışarı atılır. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla kapalı bir ortamda meydana gelen yanma sırasında olur (bacası çekmeyen şofben, soba, ocak gibi) ayrıca karbon monoksidin kullanıldığı veya üretildiği iş kollarında da meydana gelebilir. Solunum zehiri olan karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahele yapılmazsa, zehirlenemeler ölümle sonlanabilir.

Karbonmonoksitten Zehirlenme Belirtileri;

CO çok az miktarlarda bile insanlara etki etmektedir. CO’in kandaki hemoglobine ilgisi/afinitesi oksijene olan ilgisinden 250-300 kat daha fazladır. CO hemoglobinle birleşerek karboksihemoglobin oluşturur. Böylece hemoglobin kana oksijen taşıyamaz. CO’in zehirlilik/toksik etkisi sinsidir. Zehirlenme üç aşamada gerçekleşir:

Birinci Safha: CO soluyan kimsede hafif uyuşukluk, durgunluk ve uyuklama hissedilir. Bu belirtiler zehirlenmenin başladığı anlamına gelir. Zehirlenmeye maruz kalan kişi/kişiler derhal temiz havaya çıkarılmalıdır. Bu aşamada kurtulma şansı olabilir. Biraz daha fazla CO’e maruz kalındığında hareket yeteneği felce uğrar, insana tatlı bir rehavet çöker ve uyuklama isteği doğar. Öleceğini bilse bile kişi o ortamdan ayrılmak istemeyebilir. 

İkinci Safha: Titreme, adele kasılması, çene kilitlenmesi ve diş gıcırdatmaları başlar. Gözler bir noktaya dikilir ve ateşlenme başlar. 

Üçüncü ve Son Safha: Solunum ve kalp atışları yavaşlar, vücut ısısı düşer, his ve şuur kaybolur. Ölüm gerçekleşir.Karboksihemoglobin kırmızımsı pembe rengi vücut derisini kiraz kırmızısı renge dönüştürür. Dudaklar rujla boyanmış gibi kızarır ve yüz tebessüm eder hali alır.

 

Karbonmonoksit Zehirlenme Oran ve Belirtileri; 

<><><><>

Havadaki Oran (Maruz Kalma Süresi)	Zehirlenme Belirtileri
%0.001	ATMOSFERDEKİ ORTALAMA ORANI
%0.01	Kendini belli etmez, tesirsizdir.
%0.02 (1.5 saat)	Baş ağrısı ve zehirlenme izleri.
%0.04-0.05 (1 saat)	Baş dönmesi, göz kararması, kusma, bilinç kaybı ve daha fazla maruz kalmada ölüm.
%0.08-0.1 (1 saat)	Şuur kaybı ve daha fazla süre maruz kalınırsa ölüm.
%1 (0.5 saat)	HEMEN ÖLÜM

Havadaki CO oran artıkça daha kısa sürede ölüm oluşabilir.ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA),Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO)’nın,karbon monoksit için önerilen sınır değeri 8 saatlik sürede 9 ppm ve 1 saatte 25 ppm’dir.

Karbonmonoksit Dedektörleri Montajı Nasıl Yapılır ? Her odaya 1 tane karbonmonoksit dedektörü yerleştirilmelidir. Bu mümkün değilse insanların oturdukları, yattıkları ve ısıtıcıların bulunduğu her odaya bir tane karbonmonoksit dedektörü yerleştirilmelidir.

Dedektörün ısıtıcıların bulunduğu alana monte edilmesi. Dedektör bir kapı yada pencerenin olduğu bir duvara monte edilecekse, kapı yada pencerenin üstüne ve tavandan 15 cm aşağıya monte edilmelidir. Tavana monte edilecekse duvardan 30 cm uzağa monte edilmelidir. Dedektör gaz kaynağından 1-3 metre uzağa monte edilmelidir. Eğer dedektörün monte edileceği alan bir bölme ile ayrılıyorsa gaz kaynağının olduğu tarafa monte edilmelidir.

Dedektörün gaz kaynağından uzakta yatak odasına monte edilmesi

Dedektör insanların uyurken nefes aldıkları seviyeye yerleştirilmelidir.

Karbonmonoksit Dedektörü

Montaj Edilmemesi Gereken Yerler,

• Evin dışına
• Dolap veya raf içine ve altına
• Nemli ortamlara
• Isıtıcıların üstüne
• Kapı ve pencere yakınlarına
• Hava akımının hiç olmadığı köşelere, mobilya vs. altına ve arkasına
• Tozlu alanlara
• Sıcaklığın –10C den düşük ve + 40C den fazla olduğu alanlara